Τσάι, η καλλιέργεια και οι ποικιλίες του.

Ας δούμε λοιπόν πώς μπορούμε να καλλιεργήσουμε τσάι, καθώς και τις ποικιλίες του.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΤΣΑΙ;

Σ΄αυτή την απλή ερώτηση δεν είναι και τόσο εύκολο να απαντήσει κάποιος γιατί ο πλούτος του τσαγιού ή καλύτερα των τσαγιών οφείλεται σε μία σύνθετη αλχημεία που μπορεί να συγκριθεί με αυτήν της αμπέλου και του κρασιού.

Το τεϊόδενδρο ανήκει στην οικογένεια camelia sinensis, σε άγρια κατάσταση φθάνει τα 15 - 20 μέτρα αλλά στις φυτείες δεν ξεπερνά το 1,20 μέτρο. Ευδοκιμεί σε περιοχές με κλίμα ζεστό και υγρό, το υψόμετρο ευνοεί επίσης την ποιότητα τσαγιού. Το έδαφος πρέπει να είναι μαλακό γιατί οι ρίζες του τεϊόδενδρου εισχωρούν σε βάθος 6 μέτρων, να είναι υφαιστιογενές με απορροφητικότητα και σε πλαγιά ώστε να μην λιμνάζουν τα νερά της βροχής. Διάφορες «επεμβάσεις» οφειλόμενες στις κλιματολογικές συνθήκες ή στις ανθρώπινες παρεμβάσεις δημιούργησαν τουλάχιστον 300 ποικιλίες τεϊόδενδρων.

Σήμερα το τσάι είναι το πρώτο ποτό μετά το νερό, καταναλώνονται 15.000 φλυτζάνια κάθε δευτερόλεπτο. Καλλιεργείται σε 40 περίπου χώρες ανά τον κόσμο και είναι το αγροτικό προϊόν με τους περισσότερους εργαζόμενους μετά το ρύζι.

Τα διαφορετικά στάδια επεξεργασίας είναι αυτά που μας δίνουν το λευκό, το πράσινο, το μαύρο και το μερικής οξείδωσης Wu Long τσάι ενώ το φυτό είναι το ίδιο.

ΛΕΥΚΟ ΤΣΑΙ      

Τα φύλλα του τσαγιού μαραίνονται για να φύγει ένα ποσοστό υγρασίας και μετά αποξηραίνονται. Το λευκό τσάι είναι όλο και πιό σπάνιο, προσφέρει ένα εκχύλισμα λεπτό, με διακριτική γεύση, πλούσιο σε πολυφαινόλες.

ΠΡΑΣΙΝΟ ΤΣΑΙ

Μετά την συγκομιδή τα φύλλα του τσαγιού μαραίνονται ώστε να μπορεί να τους δοθεί το επιθυμητό σχήμα (στριμμένα, διπλωμένα ή σαν σφαίρες) και κατόπιν αποξηραίνονται.Η επεξεργασία αυτή διαρκεί μικρό χρονικό διάστημα γι΄αυτό το φύλλο διατηρεί το πράσινο του χρώμα. Είναι το καθημερό τσάι των Κινέζων και των Ιαπώνων. Ανάλογα με την περιοχή προέλευσης το εκχύλισμα διαφέρει σε γεύση, άρωμα και χρώμα. Αλλά πάντα έχουμε ένα ρόφημα γεμάτο φρεσκάδα και με γεύση δυνατή και λεπτή. Είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικές ιδιότητες.

ΤΣΑΙ WU LONG (μερικής οξείδωσης)

Γι΄αυτή την κατηγορία τσαγιού η διαδικασία της οξείδωσης δεν έχει ολοκληρωθεί. Τα φύλλα αφού μαραθούν, τοποθετούνται σε ένα δωμάτιο με 80% υγρασία για να "ιδρώσουν" και να ξεκινήσει η οξείδωση, η οποία διακόπτεται στο επιθυμητό στάδιο. Ακολουθεί η αποξήρανση. Υπάρχουν δύο κατηγορίες επεξεργασίας η Κινέζικη κατά την οποία τα φύλλα υφίστανται οξείδωση κατά 10-15% και αυτή της Ταϊβάν κατά την οποία τα φύλλα υφίστανται οξείδωση κατά 60-70%. Είναι ένα τσάι με μικρό ποσοστό τεϊνης, κατάλληλο και για το βράδυ, με ιδιαίτερο άρωμα και γεύση.

ΜΑΥΡΟ ΤΣΑΙ

Μετά την συγκομιδή τα φύλλα μαραίνονται και σε χώρους με υγρασία αρχίζει η οξείδωση για 1-3 ώρες, τα φύλλα παίρνουν το χαρακτηριστικό σκούρο χρώμα τους κατόπιν αποξηραίνονται. Το μαύρο τσάϊ είναι πλούσιο σε τανίνες οι οποίες υπάρχουν και στο κόκκινο κρασί και οι οποίες είναι ευεργετικές για την καλή λειτουργία της καρδιάς. Το μαύρο τσάι έχει περισσότερη τέινη γι΄αυτό και είναι το ιδανικό πρωϊνό ρόφημα.

PU ER   Σκούρο μαύρο τσάϊ

Ενα ξεχωριστό τσάι της περιοχής Yunnan, γνωστό στην κινέζικη φαρμακολογία. Δεν έχει πολύ τεϊνη, δρά κατά της χοληστερίνης, μετατρέπει τα λίπη σε ενέργεια προκαλώντας μία φυσική καύση, βοηθά στην πέψη και κατά των δυσάρεστων συνεπειών του αλκοόλ (hangover) .

Είναι αποτέλεσμα μιας μη ενζυματικής ζήμωσης. Πρώτα τα φύλλα στεγνώνουν ώστε να σκοτωθούν τα περισσότερα ένζυμα και δίνεται το επιθυμητό σχήμα. Κατόπιν τοποθετούνται σε σιδερένιες σκάφες με υψηλή θερμοκρασία και σκεπάζονται με άχυρα. Το άχυρο εμποδίζει την υγρασία να εξατμισθεί και κατά κάποιον τρόπο τα φύλλα ψήνονται.  Αυτή είναι η φάση που δίνει στα φύλλα ένα ιδιαίτερο άρωμα βρεγμένης γης  λιγότερο ή περισσότερο έντονο. Το Pu Er είναι το μόνο τσάι που επιδέχεται παλαίωσης όπως το κρασί.

ROOIBOS Κόκκινο τσάϊ

Δεν προέρχεται από τεϊόδεντρο αλλά από τον θάμνο Rooibos bush που ευδοκιμεί στη Νότιο Αφρική, στο ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας. Περιέχει πολυφαινόλες  αλλά δεν περιέχει καθόλου τέϊνη και σχεδόν καθόλου τανίνες. Είναι ένα ευχάριστο ρόφημα χαλαρωτικό κατάλληλο για το βράδυ και για όσους ακολουθούν ομοιοπαθητική.

ΜΙΓΜΑΤΑ ΤΣΑΓΙΩΝ - ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΜΙΓΜΑΤΑ

Πολλές χώρες κατανάλωσης τσαγιού (Αγγλία, Ρωσία, Γαλλία) με την πάροδο των χρόνων δημιούργησαν δικές τους "συνταγές" (χαρμάνια), ανακατεύοντας τσάι διαφορετικών περιοχών ή προσθέτοντας  στο τσάϊ άνθη, αρωματικά φυτά, φρούτα, μπαχαρικά.  Έτσι δημιουργήθηκαν τα μίγματα τσαγιών και τα αρωματικά μίγματα.

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΑΓΓΛΙΚΑ ΜΙΓΜΑΤΑ

Οι Αγγλοι συνήθιζαν να αναμιγνύουν τσάι διαφορετικών περιοχών (Darjeeling, Assam Ινδίας, μαύρο τσάι Σρι Λάνκα). Τα χαρμάνια ήταν περισσότερο δυνατά για πρωινό ή λιγότερο δυνατά για απογευματινό ρόφημα.

Το EARL GREY αποτελεί ένα κλασσικό αγγλικό μίγμα. Στα μέσα του 19ου αιώνα, οταν ο κόμης (αγγλικά EARL) GREY, Υπουργός Εξωτερικών της Αγγλίας, ακολούθησε την συμβουλή ενός κινέζου να προσθέσει στο τσάϊ του περγαμόντο Καλαβρίας, μάλλον δεν φανταζόταν ότι θα έδινε το όνομα του σ΄ένα από τα πιό αγαπητά μίγματα τσαγιού.

ΡΩΣΙΚΑ ΜΙΓΜΑΤΑ 

Το 15ο αιώνα η Ρωσία γνωρίζει το μαύρο κινέζικο τσάι και πολύ αργότερα το Darjeeling. Καθιερώθηκε η ονομασία ρώσικα μίγματα για χαρμάνια μαύρων τσαγιών σκέτα ή αρωματισμένα με πορτοκάλι ή άλλα εσπεριδοειδή.

Πηγή: www.tsaina.gr