Λάππα, ή κολλιτσίδες τα φυτά λαθρεπιβάτες, τα φυτά εφευρέτες.

Μου έγινε κολλιτσίδα, λέμε για κάποιον ο οποίος μας γίνεται φορτικός. Στην πραγματικότητα με τον όρο κολλιτσίδα αναφερόμαστε στους καρπούς ορισμένων φυτών που χάρη στα περίτεχνα αγκάθια τους καταφέρνουν να γαντζώνονται στα ρούχα μας και να μην ξεκολλάνε από εκεί παρά μόνο μετά από αρκετή προσπάθεια και υπομονή.

Οι κολλιτσίδες είναι οι διασημότεροι στον κόσμο φυτικοί λαθρεπιβάτες. Στο εξωτερικό γι' αυτά τα φυτά υπάρχει ο όρος "Hitchhiker plants" που σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει φυτά "ωτοστοπατζήδες", ωστόσο νομίζω ότι ο όρος λαθρεπιβάτες τους ταιριάζει καλύτερα.

Η φύση προίκισε ορισμένα φυτά με ιδιαίτερες ικανότητες για να μπορούν να εξασφαλίσουν την διαιώνιση του είδους τους και τη διασπορά τους. Ο άνεμος είναι ίσως το πιο συνηθισμένο μέσο διασποράς των φυτών που μεταφέρει τους σπόρους τους από την μια περιοχή στην άλλη. Άλλος ένας γνωστός μεταφορέας είναι τα έντομα που κουβαλούν γύρη ή σπόρους σε μεγάλες αποστάσεις, όπως και τα πτηνά που επίσης τρώγοντας διάφορους καρπούς μεταφέρουν τους σπόρους σε αποστάσεις που απέχουν πολύ από τους αρχικούς βιότοπους των φυτών.

Εκείνο όμως πού δεν έχουμε προσέξει όσο θα έπρεπε είναι ότι ορισμένα φυτά δεν βασίζονται σε έντομα ή πουλιά για την μεταφορά των σπόρων τους - προφανώς δεν τους αρέσουν τα αεροπορικά ταξίδια - αλλά χρησιμοποιούν χερσαία ζώα, κυρίως θηλαστικά για να ταξιδέψουν τσάμπα.

Έτσι αρκετά φυτά ανέπτυξαν καρπούς με μηχανισμούς προσκόλλησης (αγκάθια, κλπ) τέτοιους ώστε να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης για διάφορες εφευρέσεις. Πράγματι η ικανότητα αυτών των καρπών να προσκολλώνται επιδέξια στο δέρμα και τις τρίχες των θηλαστικών είναι αξιοθαύμαστη.

Ας γνωρίσουμε όμως μερικά από αυτά τα φυτά που απαντώνται και στην πατρίδα μας και την ιστορία κάποιων εφευρέσεων που σχετίζονται μ' αυτά τα φυτά

Η κοινή κολλιτσίδα, φυτό ημιαναρριχόμενο, πασίγνωστο ζιζάνιο των αγροτικών καλλιεργειών, φυτό που έχει κάνει το γύρο του κόσμου αρκετές φορές και απαντάται παντού σαν ενδημικό ή σαν εγκλιματισμένο. Οι μικροί σφαιρικοί καρποί του σε μέγεθος φακής κολλάνε πανεύκολα σε δέρμα και τρίχες - θα το έχετε καταλάβει σίγουρα αν τυχόν τις συναντήσετε στο δρόμο σας. Φυτό μπελάς με άλλα λόγια, ωστόσο αν μαζέψετε αρκετούς καρπούς στα ρούχα σας μην τους πετάξετε. Αν τους καβουρδίσετε μπορείτε να έχετε ένα εξαίρετο ρόφημα αντάξιο του καφέ! Βλέπετε η κολιτσίδα είναι συγγενές φυτό με τον αραβικό καφέ μόνο που οι καρποί της περιέχουν λιγότερη καφεΐνη. Όσο για τα φύλλα της, αν μαζευτούν φρέσκα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν σαλάτα.

Αγριομελιτζάνα ή μεγάλη κολλιτσίδα - Xanthium strumarium

Αγριομελιτζάνα ή μεγάλη κολλιτσίδα - Xanthium strumarium

Ετήσιο ζιζάνιο (πλατύφυλλο). Απαντάται συχνά στους καλλιεργούμενους αγρούς, σε λαχανόκηπους, αλλά και σε χέρσες περιοχές. Φυτρώνει την άνοιξη. Ο βλαστός του και τα φύλλα του είναι χνουδωτά και μοιάζουν πολύ με της μελιτζάνας. Ανθίζει το καλοκαίρι. Ο καρπός έχει ωοειδές σχήμα, είναι δερματώδης και φέρει αγκάθια στην επιφάνειά του. Έχει την ιδιότητα να κολλά στα ρούχα ή στο τρίχωμα των ζώων και να μεταφέρεται. Τα νεαρά φυτά αγριομελιτζάνας (μέχρι το στάδιο των 3-4 φύλλων) είναι δηλητηριώδη.

Πηγή:www.valentine.gr