Δίκταμο ή Έρωντας. Ένα θεϊκό βοτάνι από την Κρήτη.

Ιστορικά στοιχεία για τον ερώντα ή  δίκταμο:

Ο Δίκταμος ή έρωντας (Origanum dictamnus) είναι το πιο φημισμένο από τα κρητικά ενδημικά φυτά και το βρίσκουμε σε όλο το νησί της Κρήτης σε βράχους με υψόμετρο 0 - 1900 μέτρα.  Τα φύλλα του είναι πρασινόλευκα, τα λουλούδια του ροζ, και το άρωμα του θεσπέσιο. Είναι χαμηλός ημιξυλώδης θάμνος, που οι βλαστοί του φθάνουν τα 40 εκ. Το φυτό είναι τριχωτό και έχει μια βελούδινη υφή.  Φυτό της οικογένειας των Xειλανθών (Labiate).  O Πλίνιος αναφέρεται σ` αυτό το φυτό: "Tο φυτόν καλούμενον δίκταμον εις ουδέν άλλο μέρος φύεται ειμη εν τη νήσω Kρήτη". O Θεόφραστος στο έργο του "Περί Φυτών ιστορίες" γράφει: ``Tο δίκταμο είναι φυτό που βγαίνει μόνο στη

Κρήτη....

Είναι σπάνιο, διότι ο τόπος που το παράγει είναι μικρός και οι κατσίκες το βόσκουν επειδή τους αρέσει. Ο Δίκταμος ήταν γνωστός από την αρχαιότητα και οι αρχαίοι γιατροί του απέδιδαν πολλές θεραπευτικές ιδιότητες. Kατά την αρχαιότητα το άγαλμα της θεάς Αρτέμιδος, η οποία εκτός των άλλων ήταν και προστάτης των επιλόχων γυναικών, έφερε στο κεφάλι της στεφάνι από δίκταμο. Επίσης, κατά την αρχαιότητα θεωρούσαν το δίκταμο ικανό να απορρίπτει τα σιδερένια τόξα από τα πληγωμένα σώματα.

Σύμφωνα με τους αρχαίους συγγραφείς αυτό έγινε γνωστό από τα αγριοκάτσικα της Κρήτης τους Κρητικούς Αίγαγρους (Capra aegagrus)] τα οποία όταν πληγώνονταν και έμενε το βέλος στο σώμα τους, έτρωγαν δίκταμο και αυτό έπεφτε αμέσως. Σ` αυτό αναφέρονται πολλοί συγγραφείς, όπως ο Θεόφραστος, ο Διασκουρίδης, ο Πλούταρχος, ο Πλίνιος, ο Aπούλιος και άλλοι. O Αριστοτέλης στο έργο του "Περί των ζώων ιστορίαι" αναφέρει τα εξής: "Tας δε εν τη Κρήτη αίγας τας αγρίας όταν τοξευθώσι ζητείν το δίκταμνον δοκεί γαρ εκβλητικόν είναι των βελών". Κατά την αρχαιότητα θεωρούσαν το δίκταμο ικανό να απορρίπτει τα σιδερένια τόξα από τα πληγωμένα σώματα.

O Bιργίλιος στο 12ο βιβλίο της "Aινειάδας" του, διηγείται ότι όταν πληγώθηκε ο Aινείας από βέλος, η μητέρα του η Aφροδίτη πήγε και μάζεψε δίκταμο στο όρο Ίδη της Κρήτης "φυτόν ύπερ επιζητεί η άγρια αίξ, όταν το ταχύ βέλος του κυνηγού την πληγώση".

Ενεργά συστατικά του δίκταμου:

Το φυτό δίκταμο (δίχταμος) περιέχει καμφορά, ενώ το βασικό συστατικό του αιθέριου ελαίου του είναι η καρβακρόλη. Η θυμόλη αποτελεί κύριο συστατικό του αιθερίου ελαίου σε ποσοστό 78% (v/v). Ακόμα, σε αυτό υπάρχουν τα 3-θουγένιο (0.3%), α-πινένιο (0.3%), β-πινένιο (0.3%), α-τερπινένιο (0.9%), π-κυμένιο (10.1%), γ-τερπινένιο (7.9%), β-καρυοφυλλένιο (0.4%), λιναλοόλη (0.4%) και τερπινεν-4-όλη (0.3%). Προσδιορίστηκαν και τα ακόλουθα συστατικά: τρικυκλένιο, σαβινένιο, λιμονένιο, λιναλοόλη και καμφορά. Επιπλέον, παρατηρήθηκε μια αύξηση στο ποσοστό του π-κυμενίου που συνοδευόταν από μια μείωση του ποσοστού της καρβακρόλης, ιδιαίτερα στα φύλλα, όταν χρησιμοποιούταν ο φώσφορος στο θρεπτικό υλικό, από ότι όταν χρησιμοποιούταν το άζωτο σε αυτό. Ακόμα, είναι αξιοσημείωτο ότι προέκυψαν συστατικά τα οποία δεν υπήρχαν όταν χρησιμοποιούταν το άζωτο, ή ο άγριος τύπος του φυτού, γεγονός που μπορεί να οφείλεται στο ότι η παρουσία φωσφόρου ενεργοποιούσε κατάλληλα βιοσυνθετικά ένζυμα τα οποία στις άλλες περιπτώσεις ήταν λιγότερο ενεργά.

Θεραπευτικές ιδιότητες του δίκταμου:

Το πιο γνωστό είδος είναι το Ορίγανον ο δίκταμος (Οriganum dictamnus) ή δίκταμο της Κρήτης, με τα γκριζοπράσινα, χνουδωτά φύλλα, το οποίο πολλοί βράζουν και πίνουν αντί για τσάι. Εκτός από εξαιρετικό αφέψημα, το δίκταμο έχει και θεραπευτικές ιδιότητες.

Ο δίκταμος είναι φυτό τονωτικό και διεγερτικό του πεπτικού συστήματος, σπασμολυτικό, στυπτικό, επουλωτικό, καταπραϋντικό των πόνων του στομαχιού και των εντέρων. Είναι ακόμη διουρητικό, χολαγωγικό, εμμηναγωγό, καταπολεμά τις αμοιβάδες, καταπραΰνει τον πονοκέφαλο και τον πονόδοντο . Ευεργετικό σε περιπτώσεις νευρικών διαταραχών, στο σκορβούτο, σε διαλείποντες πυρετούς. Το δίκταμο έχει αντισηπτική δράση, τονωτική και αντισπασμωδική. Χρησιμοποιείται για την επούλωση των τραυμάτων, ως καταπραϋντικό του πεπτικού συστήματος, καθώς και κατά της γρίπης και του κρυολογήματος. Δρα σπασμολυτικά και συμβάλει στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση των κυκλοφορικών και καρδιολογικών προβλημάτων, ανακουφίζει από πονοκεφάλους, και στομαχικές διαταραχές, πονόδοντους και αποστήματα. Ενεργεί επίσης, ως αντιδιαβητικό, εμμηναγωγό αλλά και ως αφροδισιακό( στην Κρήτη το αναφέρουν και ως «έρωντα»).

Πηγή:www.phyto.gr ,  botanologia.blogspot.com